ریشه‌بافی و خدمات تخصصی قالیشویی
ریشه‌های فرش، در نگاه اول بخش کوچکی از ظاهر قالی هستند، اما نقش بسیار مهمی در زیبایی، دوام و استحکام آن دارند. بسیاری از فرش‌ها پس از سال‌ها استفاده یا شستشوی نادرست، دچار ریشه‌رفتگی، پوسیدگی یا کنده شدن ریشه‌ها می‌شوند. در این حالت، بهترین روش برای جلوگیری از گسترش آسیب، انجام ریشه‌بافی یا ترمیم ریشه فرش است. این کار نه تنها ظاهر قالی را زیباتر می‌کند، بلکه از باز شدن گره‌ها و آسیب به تار و پود داخلی نیز جلوگیری می‌کند.
ریشه‌بافی، کاری تخصصی و ظریف است که توسط استادکاران باتجربه انجام می‌شود. آن‌ها با توجه به نوع بافت، رنگ و جنس نخ فرش، ریشه‌های جدید را با نخ مشابه می‌بافند تا کاملاً طبیعی و هماهنگ با قسمت‌های اصلی به نظر برسد. در مجموعه‌های حرفه‌ای مانند قالیشویی گوهران، ترمیم ریشه به صورت دستی و دقیق انجام می‌شود تا هیچ نشانه‌ای از تعویض در ظاهر قالی دیده نشود.
چرا ریشه‌بافی اهمیت دارد
ریشه، در واقع امتداد تارهای اصلی فرش است که بافنده در پایان کار آن را آزاد می‌گذارد. این بخش، علاوه بر جنبه تزئینی، وظیفه نگهداری ساختار بافت فرش را بر عهده دارد. وقتی ریشه پوسیده یا جدا شود، گره‌ها یکی پس از دیگری باز می‌شوند و طرح فرش از بین می‌رود.
دلایل اصلی نیاز به ریشه‌بافی عبارت‌اند از:
-
شستشوی غیراستاندارد یا تماس طولانی با آب و مواد شوینده قوی
-
ساییدگی مداوم در محل تردد
-
بیدزدگی یا پوسیدگی ناشی از رطوبت
-
پارگی در اثر جارو یا وسایل سنگین
-
سوختگی در قسمت لبه‌ها
با انجام ریشه‌بافی به موقع، می‌توان از گسترش این آسیب‌ها جلوگیری کرد و فرش را دوباره زیبا و منظم ساخت.
مراحل ریشه‌بافی و ترمیم لبه فرش
۱. بررسی اولیه و انتخاب نخ
در ابتدا، استادکار نوع نخ (پشم، پنبه یا ابریشم) را متناسب با بافت اصلی انتخاب می‌کند. رنگ نخ نیز باید با زمینه و حاشیه هماهنگ باشد تا تفاوتی ایجاد نکند.
۲. مرتب‌سازی و کوتاه‌سازی بخش آسیب‌دیده
ریشه‌های پوسیده بریده شده و سطح کار تمیز می‌شود تا فضای مناسب برای دوخت ریشه‌های جدید فراهم گردد.
۳. دوخت ریشه جدید یا بازچله‌کشی
در این مرحله، نخ‌های جدید به انتهای تارهای فرش متصل می‌شوند. بسته به نوع فرش، از روش‌های مختلفی مانند ریشه‌دوزی دستی، چسبی یا دوختی استفاده می‌شود.
۴. تثبیت و یک‌دست‌سازی
پس از اتمام کار، ریشه‌ها با قیچی مخصوص یک‌دست و تنظیم می‌شوند تا ظاهر قالی طبیعی و متقارن شود.
تفاوت ریشه‌بافی در فرش ماشینی و دستباف
در فرش دستباف، ریشه‌ها بخشی از تار اصلی هستند، بنابراین ترمیم آن باید بسیار دقیق و با حفظ ساختار گره انجام شود. در این حالت، ریشه جدید به‌صورت مستقیم به تارها متصل می‌شود.
اما در فرش ماشینی، معمولاً ریشه‌ها به صورت تزئینی دوخته یا چسبانده می‌شوند. در ترمیم این نوع فرش، ریشه جدید با دوخت صنعتی و مقاوم در محل خود نصب می‌گردد تا از باز شدن لبه‌ها جلوگیری شود.
نکات فنی در ریشه‌بافی فرش
-
در فرش‌های ابریشمی، از نخ طبیعی ابریشم برای حفظ درخشش و لطافت استفاده می‌شود.
-
ریشه‌های بسیار پوسیده باید تا قسمت سالم بریده و بازسازی شوند، نه فقط چسب‌زده.
-
دوخت لبه‌های کناری باید با رنگ نزدیک به حاشیه انجام گیرد تا از فاصله مشخص نباشد.
-
در فرش‌های قدیمی یا عتیقه، ریشه‌بافی باید با الیاف سنتی و به سبک بافت همان منطقه انجام شود تا ارزش اصالت فرش حفظ گردد.
سایر خدمات تخصصی قالیشویی
قالیشویی‌های حرفه‌ای، تنها به شستشوی ساده اکتفا نمی‌کنند. در مجموعه‌ای مانند قالیشویی گوهران، مجموعه‌ای از خدمات مکمل ارائه می‌شود تا فرش در بهترین حالت ممکن باقی بماند:
-
رفوگری و ترمیم پارگی‌ها: بازسازی بخش‌های آسیب‌دیده با نخ و رنگ مشابه
-
ریشه‌بافی و قلاب‌دوزی: ترمیم بخش‌های کناری و حاشیه‌ای فرش
-
مبلشویی تخصصی در محل: شستشوی انواع مبلمان با بخار داغ و شوینده‌های ضدحساسیت
-
موکت‌شویی صنعتی: شستشوی کامل موکت‌های چسبیده یا قابل حمل
-
رفع سوختگی و لکه‌های خاص: از بین بردن لکه‌های جوهر، چربی، خون یا سوختگی با ذغال
-
خشک‌کردن با سانتریفیوژ و هوای گرم کنترل‌شده: جلوگیری از بوی رطوبت و کپک
تمامی مراحل در کارخانه اختصاصی گوهران انجام می‌شود که دارای تجهیزات مدرن و تیم متخصص است. بازدید از مجموعه برای عموم رایگان بوده و تحویل و دریافت فرش‌ها با بسته‌بندی مطمئن و حمل رایگان صورت می‌گیرد.
سوالات متداول
آیا می‌توان ریشه فرش را در خانه ترمیم کرد؟
خیر، زیرا این کار نیاز به ابزار مخصوص و مهارت در شناخت بافت فرش دارد. ترمیم خانگی معمولاً باعث آسیب بیشتر می‌شود.
ریشه‌بافی چقدر زمان می‌برد؟
بسته به میزان آسیب، از چند ساعت تا دو روز طول می‌کشد. برای فرش‌های بزرگ و دستباف نفیس، ممکن است مدت زمان بیشتری نیاز باشد.
آیا ریشه جدید از فرش اصلی قابل تشخیص است؟
در کار حرفه‌ای، خیر. ریشه‌ها کاملاً مشابه با بخش اصلی بافته می‌شوند و تفاوتی در رنگ و بافت ندارند.
هزینه ریشه‌بافی چطور محاسبه می‌شود؟
بر اساس نوع فرش (دستباف یا ماشینی)، جنس نخ، متراژ آسیب و نوع دوخت محاسبه می‌گردد.
زیبایی یک فرش، تنها در طرح و رنگ آن خلاصه نمی‌شود؛ نظم و درخشندگی ریشه‌ها نیز در جلوه کلی تأثیر زیادی دارد. ریشه‌بافی اصولی باعث می‌شود فرش دوباره تازه، منظم و چشم‌نواز به نظر برسد و از گسترش آسیب‌ها جلوگیری شود. در مناطقی مانند شهرک غرب، پونک، سعادت‌آباد و جنت‌آباد، خدمات ریشه‌بافی و ترمیم قالی با حضور کارشناسان قالیشویی گوهران در کوتاه‌ترین زمان و با تضمین کیفیت انجام می‌شود.